Туған жерінен жерігендер азайды

Бұған дейінгі жылдың бәрінде ақпарат құралдары мен сарапшылар тоқтаусыз дабыл қағумен болды. Олар жатжұрттан тұрақты мекен тапқан қазақстандықтардың ондаған мың адамнан тұратын ірі лекпен елден кетіп жатқанына, үлкен бөлігі – ең­бек­ке жарамды, білімі мен біліктілігі жо­ғары екеніне назар аудартып, қапаланды. 

Шынында, жұртының шетелге боша­лап, босып жатуы мемлекеттің беделіне кір, намысына сын емес пе?! Бүгінде сол алаң көңілдер тыншығандай, мазасыздық басылғандай. Себебі басты байлығы – бір­лі­гін бағалаған, ырысты ынтымағын сақ­та­ған Қазақстан қазіргі құбылмалы за­манда, алмағайып кезеңде бейбітшілік пен тұрақтылықтың аралына айналды. Жан тыныштығын қалаған өзге мемлекеттің азаматтары үшін тартылыс орталығы болып отыр. 

Ұлттық статистика бюросы демогра­фия­лық статистика аясында еліміздегі халықтың көші-қонының 10 жылдық есе­бін жариялады (ведомство келесі есебін 2026 жылғы 12 наурызда жария етпек). Бұл құжаттан республикамыздың осы салада ауыз толтырып айтарлықтай жетістікке жеткенін көруге болады. 

Сөйтіп, статистикалық динамика мынадай: 2015 жылы Қазақстанға 16 581 адам ғана көшіп келді, 30 047 қазақстандық шетелге көшіп кетті. Келушілер мен кетушілер арасындағы теріс айырма-саль­до 13 466 адам (бұған дейін жылдардағыдай бұл жылдың да көрсеткіші – минус). 2016 жылы 13 755 адам келді, 34 900 кетті, әлем­нің өзге елдеріне қоныс аударғандар саны жаңа­дан қазақстандық атанғандардан 21 145 адамға көп (көрсеткіші – тағы да минус).

2017 жылы 15 595 адам келді, 37 725 адам кетті, миграция сальдосы – минус 22 130 адам. 2018 жылы 12 747 келді, 41 868 кетті, миграция сальдосы – 29 121 адам (ми­нус). 2019 жылы 12 255 келді, 45 225 кет­ті, 32 970 адам (минус). 2020 жылы 11 370 келді, 29 088 кетті, миграция сальдосы – 17 718 адам (минус). 2021 жылы 11 039 кел­ді, 32 256 кетті, айырмасы – 21 217 адам (минус). 2022 жылы 17 425 келді, 24 147 кетті, сальдосы – 6 722 адам (тағы да минус). 

2023 жылы Қазақстанға 25 387 адам тұрақты тұруға көшіп келіп, азаматтық алды, 16 094 экс-қазақстандық керісінше, көшіп кетті, миграция сальдосы – 9 293 адам (көрсеткіш – плюс, оң мәнде!). 2024 жылы Қазақстанды 29 282 шетелдік жерсініп, Қазақстан Республикасының көк паспортына ие болды. Одан 12 732 адам бас тартты. Көші-қонның жағымды сальдосы – 16 550 адамға дейін жетті. Сала көрсеткіші – тағы да оң мәнде.

Ұлттық статистика бюросының хабар­лауынша, осыдан он жыл бұрын, 2015 жылы Қазақстан азаматтығынан бас тарт­қан адамдардың басым көпшілігі яғни 25 682-сі Ресей азаматтығын алып, сонда орнық­ты. Екінші орында Германия болды: 2 196 экс-қазақстандық соны жаңа отаны ретінде таңдады. Қазақстаннан кеткендер­дің таңдауына айналған мемлекеттердің бестігіне сондай-ақ Беларусь (605), Өзбек­стан (364) және АҚШ (265 адам) кірген еді. 

Содан бері эмиграция саласында жағ­дай қаншалықты өзгерді? Статистика мамандарының айтуынша, 2024 жылы елдер қатарында біраз өзгеріс болыпты: бұрынғы қазақстандықтардың 11 737-сі – ресейлік, 2 283-і – германиялық, 452-сі – америкалық, тағы 334-і – польшалық, 232-сі – қырғызстандық атанды. 

Aikyn.kz