Қазақстан өмір сүру сапасы бойынша 83 елдің ішінде 72-ші орынға ие болды

Numbeo.com тәуелсіз аналитикалық порталының рейтингі өмір сүру құны, сатып алу қабілеті, қауіпсіздік, экология және әртүрлі әлеуметтік аспектілер бойынша деректер әсер ететін өмір сүру сапасының есептелген индексіне негізделген. Қазақстанда осы жылдың ортасында өмір сапасының жалпы индексі 102-ні құрап, ең жоғары көрсеткіші 219,3 болды.

Дамыған елдермен салыстырғанда Қазақстанның сатып алу қабілеті төмен, баспанасы қымбат, экологиясы нашар. Бір ғана жағымды көрсеткіш: Қазақстанда өмір сүру құны салыстырмалы түрде төмен, қауіпсіздік пен денсаулық сақтау көрсеткіші орташа деңгейде.

Рейтингте көшті Еуропа елдері бастайды. 2024 жылдың маусымында өмір сапасының ең жоғары индексі Люксембург (219,3), Нидерланды (207,5), Дания (205,6), Оман (204,3) және Швейцарияда (204) тіркелді. Ол жақта өмір Қазақстанға қарағанда қымбат. Алайда бұл елдердің сатып алу қабілеті жоғары болғандықтан, азаматтары қазақстандықтарға қарағанда көбірек тауарлар мен қызметтерді сатып алады. Бұл елдерде ауа мен судың тазалығы, тұрғын үй мен дәрі-дәрмектің қолжетімділігі арқасында өмір сапасы жоғары бағаланады.

Дүниежүзілік банктің “Қазақстанды тыңдаймыз” зерттеуі аясында жүргізілген сауалнамада қазақстандықтарға медициналық қызметтердің қолжетімділігінен бастап көші-қонға дейінгі өмірдің әртүрлі салаларына қатысты 100-ге жуық сұрақ қойылды. Ол сұрақтардың негізгі төртеуі таңдалып алынды. 

2024 жылдың маусым айындағы жағдай бойынша өз өміріне толық немесе ішінара қанағаттанатын қазақстандықтардың үлесі 96,5 пайыз. Бір жыл ішінде ол аз ғана өзгерген. Небәрі 0,1 пайыздық тармаққа. Қанағаттанбағандардың үлесі аз болды: бар болғаны 3,5%.

"Сіз өз қалаңыздың немесе аймағыңыздың қазіргі экономикалық жағдайын қалай бағалайсыз" деген сұраққа респонденттердің 50,6% жақсы және өте жақсы жағдайда өмір сүремін деп жауап берген. Соңғы бір жылда оптимистер үлесі шамамен 6 пайыздық тармаққа қысқарды. 49,4% өз елді мекеніндегі экономикалық жағдайдың нашар немесе өте нашар екенін атап өткен. Бұл ретте сауалнамаға қатысқандардың 13,1%-ы ғана алдағы айда отбасыларының қаржылық әл-ауқаты жақсаратынына сенім білдірген.

Сауалнамаға қатысқандардың көпшілігі – 86,8%-ы болашаққа ақша жинай алмайтынын айтқан. Бір жылда ақша үнемдей алған респонденттердің үлесі өте аз: 11,3%-дан 13,2%-ға дейін. Өткен жылдың әртүрлі айларында мұндай респонденттердің үлесі жоғары болғанын атап өткен жөн, яғни 15% дейін.

Жалақысының бір бөлігін болашаққа жинағандардың жартысына жуығы (46%) бұл ақшаны үйде сақтаймын, 52,4 пайызы жинақтап, банкке салып жүрмін деп жауап берген.

Ұлттық статистика бюросы жүргізген сауалнама нәтижелері бойынша 2024 жылы өз өміріне қанағаттанған немесе ішінара қанағаттанғандардың жалпы үлесі 99,8% болды. Олардың ішінде азырақ үлес бірінші санатқа түсті: 43,8% толық қанағаттандырылды. Бұл мәліметтерді 2023 жылы жүргізілген сауалнама нәтижелерімен салыстырсақ, өміріне қанағаттанғандардың үлесі 2 пайыздық тармаққа өскені белгілі болды.

Ұлттық статистика бюросының 2023-2024 жылдарға арналған зерттеулерінің нәтижелерін салыстыру қала және ауыл тұрғындары арасындағы жағдайдың қалай өзгергенін көрсетеді. Атап айтқанда, өз өмірінің сапасына қанағаттанатын ауыл тұрғындарының үлесі айтарлықтай өсті: өткен жылғы 46,5 пайызбен салыстырғанда 55,3 пайызға өскен. Бірақ қала тұрғындарының жартысынан азы толығымен қанағаттанады: тек 38,5%.

Өмірдің әртүрлі әлеуметтік және экономикалық аспектілері бойынша қазақстандықтар баспана сатып алу тәсіліне қанағаттанбаған. Респонденттердің төрттен бір бөлігі ғана пәтер немесе үй сатып алу мүмкіндігіне қанағаттанған. Бұл мәселеде мемлекет тарапынан көрсетілген қолдауға 24,5 пайызы ғана қанағаттанған.

Еске сала кетейік: Numbeo.com сервисінің деректеріне сүйенсек, Қазақстанда пәтер бағасының жылдық табысқа қатынасы айтарлықтай жоғары. Қазақстандық отбасы 10,6 жыл бойы жеке баспана алу үшін ақша жинауы керек. Жалпы, сауалнамаға қатысқандардың 36,6%-ы ғана отбасыларының экономикалық жағдайына қанағаттанған.

Көрсеткіш әйелдер арасында төмен (32,9%) және ерлер арасында жоғары (37,8%) болды.

Бір қызығы, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар арасында табысына қанағаттанатындардың үлесі жалдамалы жұмысшыларға қарағанда көбірек болды. Респонденттердің 52,5%-ы тұрмыс жағдайына толық қанағаттанған.